Badanie OB – sprawdź, co może oznaczać wynik

Badanie OB nie należy do najdokładniejszych metod diagnostyki stanu zapalnego i w przeciwieństwie do badania CRP nie pozwala określić czy stan zapalny związany jest z procesem chorobowym, który spowodowały wirusy, bakterie, czy inne patogeny np. pasożyty. Mimo wszystko, wynik OB jest dla lekarza cenną wskazówką i może stać się powodem do wykonania kolejnych i bardziej precyzyjnych badań.

Badanie OB – odczyn opadania krwinek czerwonych

Badanie OB ma długą historię – zostało opracowane przez Polaka w 1897 roku i w pełnym brzmieniu nosi ono nazwisko swojego „ojca”, czyli Edmunda Biernackiego.

Odczyn Biernackiego (skrócie OB) to badanie wykonywane rutynowo przy każdej morfologii. Ze względu na to, że nie zawsze daje ono miarodajne wyniki, bo OB rośnie i opada stosunkowo wolno, w przypadku podejrzenia choroby, zaleca się także wykonanie badania, które pozwoli określić poziom białka reaktywnego. Mając wyniki poziomu markerów stanu zapalnego, lekarz może zlecić dalszą diagnostykę i dobrać odpowiednie leczenie np. ukierunkowane na zwalczanie infekcji bakteryjnej lub wirusowej.

Do wykonania badania OB niezbędne jest pobranie krwi z żyły, a następnie wymieszanie jej ze środkiem, który zapobiega krzepnięciu. Pozwala to ocenić, z jaką prędkością następuje opadanie krwinek czerwonych.

W przypadku osób zdrowych krwinki czerwone opadają powoli; w przypadku osób, w których organizmach toczy się stan zapalny, opadanie krwinek czerwonych ulega przyśpieszeniu.

OB norma – jakie jest prawidłowe OB dla kobiet i mężczyzn?

W przypadku odczynu Biernackiego stosuje się różne normy w zależności od konkretnego laboratorium, jednak odbiegają one tylko nieznacznie od ogólnie przyjętych wytycznych.

Norma OB dla kobiet to:

• dla kobiet poniżej 60. roku życia – do 12 mm/h,
  
• dla kobiet powyżej 60. roku życia – do 20 mm/h.
  

Norma OB dla mężczyzn to:

• dla mężczyzn poniżej 60. roku życia – do 8 mm/h,
  
• dla mężczyzn powyżej 60. roku życia – do 15 mm/h.
  

Wysokie OB – przyczyny

Wysokie OB związane jest z toczącym się w organizmie stanem zapalnym, jednak w przypadku tego badania nie da się określić podłoża choroby oraz tego, gdzie jest ona zlokalizowana. Nieznacznie podwyższone OB może być spowodowane np. przewlekłym stresem lub miesiączką, ciążą, połogiem oraz stosowaniem antykoncepcji hormonalnej. Wysokie OB obserwuje się też po zabiegach chirurgicznych oraz przy złamaniach kończyn i urazach tkanek miękkich np. przy poparzeniach.

Za wyjątkowo niebezpieczne przyjmuje się wyniki OB powyżej 100, bo mogą one świadczyć o bardzo niebezpiecznych schorzeniach np. niektórych nowotworach. Warto wiedzieć, że w tym przypadku zaleca się także wykonanie badania CRP oraz przeprowadzenie dodatkowych badań, które dotyczą narządów mogących powodować tak niepokojące wyniki OB, czyli RTG klatki piersiowej i USG jamy brzusznej. W przypadku poważnych schorzeń oprócz niepokojących wyników OB obserwuje się zazwyczaj także złą morfologię i powiększenie węzłów chłonnych. Jeżeli morfologia krwi nie odbiega od normy, to nawet bardzo wysokie OB może być spowodowane stosunkowo niegroźnymi schorzeniami np. ropniem okołozębowym, nieleczoną próchnicą zębów, zapaleniem mięśni, zapaleniem stawów oraz kamicą nerkową i innymi schorzeniami nerek.

Trzeba podkreślić, że wysokie OB zawsze wymaga wnikliwej diagnostyki, choć nie zawsze musi wiązać się z usłyszeniem poważnej diagnozy, dlatego trzeba zachować względy spokój i poczekać na wyniki dodatkowych badań.

Niskie OB – przyczyny

Niskie OB związane jest najczęściej z chorobami układu krążenia, chorobami o podłożu alergicznym, żółtaczką, a także zaburzeniami krzepliwości krwi.

Podsumowując, badanie OB jest ważnym wyznacznikiem zdrowia, jednak nie pozwala odpowiedzieć na pytanie, jakimi czynnikami spowodowany jest stan zapalny oraz gdzie się on toczy. Wieloletnie obserwacje lekarzy pozwalają połączyć wysokie i bardzo wysokie OB z chorobami układu moczowego, chorobami układu mięśniowego, chorobami reumatoidalnymi, niektórymi nowotworami m.in. nowotworami płuc oraz nowotworami krwi, a także chorobami tarczycy i wysokim poziomem cholesterolu.

Odczyn Biernackiego wzrasta stosunkowo wolno i równie powoli wraca do normy np. w wyniku zastosowanego leczenia, dlatego w przypadku stanów zapalnych lekarze zlecają także wykonanie zdecydowanie szybciej reagującego na zmiany chorobowe oraz proces leczenia badania poziomu białka reaktywnego CRP.